تلاش برای حفظ مسیر مهاجرت درنای سیبری

زیست بوم/زهرا رفیعی: سازمان حفاظت محیط زیست تلاش دارد برای «امید»، تک‌درنای سیبری که 15سال است تک و تنها برای زمستان‌گذرانی به ایران می‌آید،  چند جفت پروازی بیابد تا مسیر مهاجرت گونه درنای سیبری احیا شود. به همین دلیل هم مذاکرات برای ورود جفت امید از بلژیک با یک مجموعه‌دار حیوانات آغاز شده است. حتی در روزهای گذشته اظهاراتی مبنی بر لزوم جفت‌یابی برای پیروز، توله یوزپلنگ 8 ماهه نیز مطرح شد و برخی اعلام کردند که بهتر است پیروز در کنار 2توله یوز ماده که به تازگی در توران یافت شده‌اند قرار بگیرد. اما ظاهرا قرار است ‌«توران» و «آذر»، 2توله یوزپلنگ ماده پیدا شده در توران را در همان منطقه رها کنند، اما به اعتقاد اسماعیل کهرم، پرنده‌شناس و بوم‌شناس، این کار ناشی از عدم‌شناخت حیات‌وحش است.

چندی پیش غلامرضا ابدالی، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست درباره احیای مسیر مهاجرت درناهای سیبری به ایرنا گفته بود که «3جمعیت پروازی درنا از یک گونه هستند؛ از این‌رو در تلاشیم تا جفتی را برای امید پیدا کنیم که حداقل مسیر پروازی غربی این پرنده در ایران حفظ شود. از این بابت جنسیت، چندان فرقی نمی‌کند؛ چون امیدواریم این‌دو با هم بتوانند خانواده‌های دیگری را از سیبری به این مسیر پروازی بکشانند و وارد ایران شوند و اینطور نباشد که با از بین رفتن امید، این مسیر مهاجرت هم نابود شود. برای آوردن یک جفت درنا با بلژیک صحبت کردیم و در حال انجام کارها هستیم. این کار به رایزنی‌های بین‌المللی نیاز دارد که در تلاشیم تا هرچه زودتر انجام شود.»

اسماعیل کهرم که سال‌ها زندگی‌اش را وقف مطالعه رفتار پرندگان کرده است به همشهری می‌گوید: من مطمئنم کسی که چنین ایده‌ای را در مورد امید داده است، در مورد پرندگان و مهاجرت آنها چیزی نمی‌داند. امید زندگی‌اش را خودش انتخاب کرده است که زمستان‌ها به اینجا بیاید و با گرم‌ شدن هوا به عرض‌های شمالی برود. این انتخاب بنا به هر دلیل طبیعی باشد، انتخاب امید است و دوم اینکه پرنده‌های مجموعه‌دار بلژیکی با طیاره و قطار آورده می‌شوند. آنها پرنده‌هایی هستند که مسیر مهاجرت را ندیده‌اند.

 2 تا 5سال طول می‌کشد که پدر و مادر با طی کردن مسیر مهاجرت به جوجه‌هایشان مسیر مهاجرت، عوارض طبیعی، تپه، شهر، کوه و رودخانه‌ها را در مسیر یاد دهند و پس از آن به‌اصطلاح پرنده «سولو» می‌شود و می‌تواند به‌تنهایی این مسیر را طی کند. طبیعت اینطوری که مسئولان فکر می‌کنند، نیست و سازوکار خودش را دارد. پرنده‌های بلژیکی پایشان به ایران برسد هم نمی‌دانند کجایند؛ چون شیوه زیست و مهاجرت را پدر و مادر به نسل بعد پرندگان منتقل می‌کنند.

درنای سیبری به 3جمعیت اصلی شرقی، غربی و مرکزی تقسیم می‌شد. جمعیت مرکزی که به هند مهاجرت می‌کرد، منقرض شد. جمعیت غربی به ایران می‌آمد که الان تنها یک درنای نر با نام امید از آن باقی مانده است. با تلف شدن امید، این جمعیت نیز به‌طور کامل منقرض می‌شود، اما جمعیت شرقی آن هنوز وجود دارد و می‌گویند که 3هزار درنا از آن همچنان به چین مهاجرت می‌کنند.  درناها برای زندگی به آب وابسته‌اند. تغذیه، لانه‌سازی، زادآوری و زمستان‌گذرانی این پرنده در تالاب‌های ترجیحا وسیع و کم‌عمق (حداکثر ۳۰سانتی‌متر) آب شیرین با میدان دید مناسب انجام می‌شود. برای حفظ این‌گونه از انقراض نیز اقدامات ملی و بین‌المللی زیادی انجام شده که هیچ‌کدام هنوز به نتیجه نرسیده‌اند.

منبع: همشهری