میدان آزادی را از نزدیک ببینید+ گزارش تصویری

كسي تصورش را هم نمي كرد كه يك اگهى كوچك در دهم شهريور ١٣٤٥ در روزنامه اطلاعات منجر به ساخت زيباترين و نمادين ترين برج و ميدان ايران شود كه تا به امروز همچنان عظيم و با شكوه و منحصربه فرد پابرجاست.

زیست بوم-گردشگری/خشایار طحانی: كسي تصورش را هم نمي كرد كه يك اگهى كوچك در دهم شهريور ١٣٤٥ در روزنامه اطلاعات منجر به ساخت زيباترين و نمادين ترين برج و ميدان ايران شود كه تا به امروز همچنان عظيم و با شكوه و منحصربه فرد پابرجاست.

سالهاي دهه چهل سالهاي مخالفت هنرمندان ايرانى با مظاهر و مفاهيم غربي و بازگشت به ريشه هاي اصيل ايرانى در تمام رشته هاي هنري بود. ابولحسن صبا در موسيقي، بهرام بيضايي در تئاتر، داريوش مهرجويي و مسعود كيميايي در سينما، اخوان ثالث، سيمين دانشور و شاملو و جلال در ادبيات، ژازه و پرويز تناولي در مجسمه سازي نمونه هايي سرشناس از خيل هنرمندان روگردان از غرب و غربزدگى در اين سالها بودند.

میدان آزادی را از نزدیک ببینید+ گزارش تصویری

در اين بين يك دانشجوي معماري خوش ذوق و هنرمند متعلق به اين نسل عصيانگر مخالف جلوه هاي غربي از شاگردان سيحون به نام حسين امانت برنده طراحى و ساخت برج آزادي شد كه در آن زمان شهياد ناميده مي شد.

الگوي اصلي برج، 4 تاق، الگوي ازلي معماري ايراني است. در برج آزادي ستون‌ها در سيستم پيچيده‌اي از خميدگي‌ها، تاب برمي‌دارند و بالا‌ مي‌روند و در نهايت به محوطه ميدان مانندي در بالا‌ترين نقطه مي‌رسند.

نقشه ميدان آزادي اقتباس دقيقي است از سقف مسجد شيخ‌لطف‌الله كه فقط به جاي يك دايره، در اينجا دو بخش از دو بيضي وجود دارد و طراحي ان برعهده روح‌الله نيك‌خصال دانشجوي سال سوم معماري و از دوستان امانت بوده است.

نماي شرقي-غربي برج كه كاملا با نماي شمالي-جنوبي متفاوت است با الهام از معماري ساسانى و اختصاصاً طاق كسرى ساخته شده ولي نكته جالب آن كه در معماري اسلا‌مي بي سابقه بوده اين است كه كناره‌هاي تاق در رسيدن به زمين عريض‌تر مي‌شوند.

امانت سطح بين اين دو تاق نما را با رديف هايي از لوزي‌هاي تورفته، برگرفته از طرح استادش سيحون براي آرامگاه كمال‌المك طراحى كرد و كاشي كاري هاي دم طاووسي آن را نيز با الهام از كاشي كاري هاي مسجد وكيل شيراز كه بازهم متعلق به سيحون بود انجام داد.

نماي شمالي- جنوبي، كشيده‌تر و با تاق نماي كوچك‌تر، يادآور معماري سلجوقي است.

‎جالب‌ترين نكته در برج آزادي اين است كه بدون ستون‌هاي پايه يا ديوارهاي باربر طراحي شده و در واقع متكي به خود است چهار ستون هر يك به ابعاد 62 × 42 متر استوار و پرغرور روي زمين قرار گرفته‌اند و مي‌چرخند تا كوچك‌تر شوند و به آسمان برسند.

نوارهاي كاشي فيروزه‌اي رنگ، داخل ستونها به آنها مقياسي انساني مي‌دهند. انحناهاي ظريفي كه اين نوارها روي ستونها به وجود مي‌آورند، اوج گرفتن به آسمان را القا مي‌كنند طرح گنبد اصلي بر گرفته از مسجد جامع اصفهان و معماري سلجوقي ساخته شده است و در نهايت طراحي پنجره‌هاي بالا‌ي بنا، يادآور برج‌هاي سلجوقي خصوصا برج طغرل است.

‎٢٥هزار قطعه سنگ در١٥ هزار اندازه مختلف، از 40 سانتي‌متر تا 6 متر در نما به كار رفته است كه بعضي از آن‌ها خميده‌اند و بعضي نيستند ‎و ٨ نوع بتن از هشت رنگ و بافت مختلف در ساخت برج به كاررفته است.

‎در داخل برج ورودي اصلي از شاهكارهاى معماري ايرانى است كه تا به امروز نمونه مشابهي از آن ديده نشده است. بعد از ورودي اصلي گذرگاه پيشينيان راهرويي پرابهت و زيباست كه شما را به دل تاريخ كهن ايران پرتاب مي كند و در ادامه شما كتابخانه سالن نمايش، ايران نما وساير قسمت ها را خواهيد ديد.

‎

نوروز و تعطيلات آن فرصت مناسبي است كه براي يكبار هم كه شده به ملاقات برج و ميدانى برويد كه هويت تهران مديون ساخت تمام ايرانى و عاشقانه و پرشكوه آن است. ميدانى كه در تمام چهار دهه اخير محل وقوع بسياري از اتفاقات سرنوشت ساز اين كشور بوده است.