گرم شدن ایران را نادیده می‌گیرند

زیست بوم/مجید شفیع پور*: گفته می‌شود سرعت روند افزایش دما در ایران دو برابر میانگین جهانی است، هرچند مرجع زمانی این عدد به صورت دقیق مشخص نیست اما وقتی افزایش دمای میانگین سطح زمین را می‌سنجند، اظهارنظرها بر مبنای سال ۱۸۵۰ میلادی و زمان انقلاب صنعتی اروپا انجام می‌گیرد. اما آخرین گزارش سازمان هواشناسی بین‌المللی هم اعلام کرده که میانگین دمای سطحی کره زمین به نسبت سال ۱۸۵۰، به اندازه ۱.۲ درجه سلسیوس افزایش یافته است. این در حالی است که برای کشور ما که در غرب آسیا مستقر شده و دارای اقلیم خشک و نیمه خشک است، کمی بیشتر از دو درجه سلسیوس به ثبت رسیده و …

اظهارنظرهای کارشناسی بر این موضوع دلالت دارد که ایران بین ۱.۵ تا دو برابر کره زمین افزایش دمای سطحی را تجربه کرده است.

این اتفاق به معنای تغییر رژیم بارش جوی، علاوه بر ازدیاد دمای سطحی است که با افزایش تبخیر همراه بوده است. این شرایط به آن معناست که نیاز به آب در کشور بیشتر شده و آورد آب تجدیدپذیر نیز کاهش یافته است. این‌گونه آسیب‌پذیرتر بودن نسبت به تغییر اقلیم این هشدار را می‌دهد که باید بسیار سریع خودمان را با این شرایط سازگار کنیم. اما متأسفانه در بسیاری از بخش‌ها چون کشاورزی (که برای امنیت غذایی مهم است) یا بهداشت (که برای پیشگیری از بازگشت بیماری‌های منسوخ شده و بیماری‌های نوپدید مهم است)، این موضوع چندان اهمیت نداشته است. در بخش‌های دیگر اعم از آب و حفاظت از جنگل‌ها و سایر بخش‌ها نیز این موضوع به شدت مورد توجه است. نباید فراموش کنیم که آمادگی در این زمینه اختیاری نیست بلکه اجباری است و بسیاری از کشورهای غرب آسیا چون ما با چنین وضعیتی روبرو هستند و تدابیر گسترده‌ای انجام گرفته است. شخصاً ارزیابی‌ام این است که هنوز در ذهن تصمیم‌گیران کشور، موضوع و تبعات تغییر اقلیم جدیت چندانی ندارد و از اولویت شایسته‌ای برخوردار نیست. ما به جای برنامه‌ریزی دقیق، درگیر کارهای فوری هستیم و به نظر می‌رسد برنامه‌ریزان کشور و جامعه علمی دانشگاهی به صورت جزیره‌ای با باورهای متفاوت در فضای فکری خودشان به سر می‌برند. متأسفانه هنوز متوجه نیستند که نزدیک به دو برابر گرم شدن ایران نسبت به میانگین جهانی چه وضعیتی را برای کشور و آینده آن رقم خواهد زد.

منبع: پیام ما