خطری که بیخ گوشمان است

زیست بوم/رضا کیانیان*: چند وقت پیش یکی از مردم عزیز آذربایجان اطلاعاتی در مورد سدهای در حال احداث و احداث شده در اطراف دریاچه ارومیه برای بنده ارسال کرد که بسیار شگفت زده شدم.

شاید باورتان نشود که حدود یک‌صد سد در آن منطقه یا احداث شده و یا در دست احداث است.این آمار بیشتر به نظر می‌رسد آمار سدهای دنیا باشد اما فقط در حوزه دریاچه ارومیه این سدها احداث شده‌اند که نشان از بی‌برنامگی ما دارد. آیا نمی‌شود به کارواش‌ها و استخرها دستور داده شود که از دستگاه‌های تصفیه آب استفاده کنند تا از همان آب مصرفی دوباره استفاده شود؟ 

‎آیا نمی‌شود سرمایه گذاری کرد تا شرکت‌های تحقیقاتی روی شیوه جدید آبیاری کشاورزی کار کنند تا میزان آب مصرفی کشاورزی را چندين درصد پايين بياوريم؟ ‎آيا همین شیوه آبیاری قطره‌ای را نمی‌شود اجباری کرد تا این میزان آب هدر نرود؟ آيا شهردارى نمى تواند همه ساختمان‌ها را موظف كند تا از آب آشاميدنى برای ساختمان و برج سازى استفاده نكنند و شیرآلاتی را در دستشويى و حمام به كار بگيرند که حجم آب خروجى کمترى داشته باشد و يا از چشم‌های الکترونیک براى شيرآلات استفاده شود؟ آیا نمی‌شود همه را موظف کرد برای توالت‌ها از سیفون‌هایی استفاده کنند که با فشار هوا تخلیه را انجام دهد؟ و آيا نمی‌شود براى كسانى كه مصرف بالايى دارند جريمه‌هاى سنگين تعيين كرد؟ نمی‌شود گفت که در قضیه خشکسالی با کسی شوخی نداریم؟ واقعا چند نفر از ما می‌دانیم که براى توليد يك كيلو برنج، دو هزار و دويست و نود و يك ليتر آب مصرف می‌شود؟ ‎

چند نفر از ما می‌دانیم که براى توليد يك كيلوگرم گوشت گوسفند، شش هزار و صد و چهل و سه ليتر آب و براى توليد يك كفش چرم، چهار هزار ليتر آب مصرف مى شود؟ من نام اینها را «آب‌های پنهان» می‌گذارم. مصرف این نوع آب يا آب غيرمستقيم ما برابر است با نود و يك درصد آب مستقيمى که هر روز مصرف می‌کنیم. حداقل کاری کنیم که بابت خشکسالی در مقابل نسل‌های بعد شرمنده نباشیم.